Eigenlijk vanaf het moment dat ik met de personal shopper op pad was geweest, ging het hier een beetje mis qua aankopen. Ik kan prima zuinig doen en ik kan heel goed spenden, maar ik heb moeite met alles daartussenin. Net zoals ik bést die chips in de winkel kan laten liggen. Maar als de zak mee of open is, dan moet hij leeg. Natuurlijk giet ik het dan voor de show wel in bakjes, maar uiteindelijk schuif ik al die bakjes wel gewoon in één zitting naar binnen. En zo verging het me de laatste tijd dus ook een beetje.
In dit artikel:
Alle psychologische effecten bij elkaar
Niets menselijks is me vreemd, dus ik had kunnen weten dat zo’n shoppingtripje bij mij een behoorlijke reeks aan psychologische effecten zou losmaken. Ik heb het eerst nog even proberen te ontkennen, maar hield daarmee vooral mezelf voor de gek.
Want wat gebeurde er?
Ergens in het najaar van 2017 besloot ik een sessie met een personal shopper/stylist in te plannen. Ik merkte dat ik meer dan genoeg kleren had, maar gewoon niet goed wist hoe ik ze moest gebruiken. En eigenlijk waren ze ook helemaal niet praktisch of geschikt voor zakelijke dingen. Terwijl ik daar juist wel wat voor kon gebruiken. Als ik thuis zit, maakt het toch niet zo heel veel uit of mijn joggingbroek matcht met m’n joggingtrui.
Zo gezegd, zo gedaan. De shopper had pas in februari tijd, dus ik besloot nog een paar maanden extra niets te kopen. Want ach, dat kwam straks wel. Ondertussen bereidde ik me vast voor op een grote uitgave in februari. Mijn idee: even over de drempel heen en dan kan ik er straks weer héél lang tegenaan.
Boy, was I wrong.
Ik had namelijk geen rekening gehouden met de psychologische randzaken die om de hoek komen kijken bij nieuwe dingen kopen.
Diderot-effect
Eerst kreeg ik te maken met het Diderot-effect: naast mijn nieuwe, mooie kleding stak de rest toch maar beroerd af. En ineens ‘zag’ ik waarom ik daar niet vrolijk van werd. Wat eraan ontbrak. Wat het toch eigenlijk zou moeten zijn. En natuurlijk lang niet allemaal realistisch, maar je weet hoe dat kan gaan. Als je eenmaal de smaak van ‘nieuw’ te pakken hebt, dan kost het echt wel even wat extra energie en creativiteit om je te realiseren dat je van ‘oud’ óók ‘nieuw’ kunt maken.
Het idee van Monopoly-money
En waar het uitgeven van contant geld soms best een beetje pijn kan doen, voel je van pinnen, online betalingen en betalingen met je creditcard helemaal niets. Wat mensen je ook willen laten geloven: dat is echt pijnloos. Althans, op het moment van betalen. Of je die kaart er nu voor een tientje doortrekt of voor vierhonderd euro: je voelt géén verschil. En dat is meteen heel tricky, want daardoor voelt het bijna een beetje of je met Monopoly-geld speelt. In plaats van de centen uitgeeft waarvoor je keihard hebt staan werken.
‘Because you’re worth it’
En dan heb je nog zo’n leuke: omdat je het waard bent. Je verdient het. Dacht ik ook. En is ook wel zo. Maar ik verdien het ook om gewoon wat creatiever om te gaan met wat ik heb en straks jaren eerder met pensioen te gaan. Maar ja, daar denk je dan weer even niet aan als je net weer bij de kassa staat.
Sneeuwbaleffect
Eerlijk is eerlijk: het heeft me even toch wel bijna twee maanden gekost om de knop weer om te zetten. Steeds als ik dacht: ‘Nu is het genoeg!’, kwam ik weer iets tegen. En was er weer een meevallertje of een goed excuus. Zo van: als ik het nu koop, dan is het uit m’n systeem. Dan kan ik weer overnieuw beginnen.
Maar feit is: zo werkt het niet. Net zoals je een sneeuwbaleffect kunt krijgen met sparen, kun je ook een sneeuwbaleffect krijgen met spenden. Dat kan gaan om kleding, zoals nu in mijn geval zo was, maar het kan ook gaan om dingen als boodschappen of gadgets. Of al die leuke woondingetjes bij de Action. Als je eenmaal je portemonnee getrokken hebt, dan wordt het steeds lastiger om die weer in je zak te steken. Je kweekt een soort gevoel van ontevredenheid. En dat gevoel is niet tegen te gaan door méér te kopen.
Lees ook: Over het ‘kwaad’ dat Action heet
Bij mij kwam de omslag toen ik me aan had gemeld voor de Uber Frugal Month van de Frugalwoods. Die wordt traditioneel in januari gehouden, maar je kunt je elke maand aanmelden. Dan krijg je regelmatig mailtjes met opdrachten en inzichten, om je te inspireren om extra zuinig te doen.
Een van de eerste opdrachten was al je uitgaven op een rijtje zetten. Voor één maand. Omdat ik dat op het moment deed dat mijn ergste uitgaven – voor mijn idee – al geweest waren, wilde ik dat eigenlijk overslaan. Voor mijn gevoel was ik inmiddels wel weer goed bezig. En ik heb een vrij strak budget, dus wat zou hier nog voor verrassing uitkomen?
Om het plan niet direct bij opdracht 1 te laten zitten, deed ik het toch. Voor de show. En ik schrok me best een beetje dood. Ik keek naar mijn privé-uitgaven, mijn zakelijke uitgaven en onze gezamenlijke uitgaven. En het bedrag dat daaruit kwam, was bijna 2x mijn netto-salaris. AU! Oké, ik spaarde nog steeds meer dan genoeg, maar ik liet dus ook ontzettend veel geld weglekken.
Omgekeerd shoppen
Die realisatie + het idee dat ik niet voor niets zo lekker bezig was met minimaliseren én de gedachte dat tijd écht geld is, zorgden voor de ommekeer.
Letterlijk ook, want gelukkig was het nog niet te laat voor een beetje omgekeerd shoppen. Ik stuurde twee broeken retour afzender, een grappig jasje ging retour en net maakte ik nog een retouropdracht aan voor een jurkje, dat gelukkig niet paste. Ik durf het bijna niet te zeggen, maar laten we het erop houden dat ik daardoor weer een paar honderd euro in m’n zak houd. Het heeft me dan wel onnodig geld aan verzenden gekost, maar dat is niet anders. Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald, zeggen ze dan toch?
En nu blijft m’n pinpas gewoon weer even in de zak en wordt er alleen nog gekocht van cadeaubonnen. Ik weet zeker dat ik het dan ook weer extra waardeer, als ik weet dat ik er tig enquêtes voor ingevuld heb.
Lees ook: Geld verdienen met enquêtes: de beste websites
En áls er dan weer iets nieuws binnenkomt, dan gaan er ten minste twee dingen uit. Ruimt het ook nog een beetje op.
Na zo’n bekentenis voel ik me toch bést een klein beetje kwetsbaar. Ben ik de enige personal finance-fan die wel eens zo uit de bocht springt, of herken jij er ook wel iets in?
Volg LekkerLevenMetMinder nu ook op Pinterest, Facebook en Instagram!Deze post kan affiliate-links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie krijg als je iets via deze links koopt. Uiteraard kost dit jou niets extra's (soms is het zelfs voordeliger!) en kun je erop rekenen dat ik alleen links opneem van websites of producten waar ik zelf 100% achter sta. Gebruik je deze links voor je overstap, aanmelding of aankoop? Dank je! Je helpt mij dan weer om nóg meer mooie content te kunnen maken!
Voor mij is het (gelukkig) al lang geleden… maar ik herken het. Echt. En dan gaat het ook niet om 150 euro of zo. Maar veel meer. Veel meer….
Niet leuk voor jou (toen) natuurlijk, maar: gelukkig! Als het andere – in mijn ogen verstandige – mensen ook wel eens gebeurt, dan scheelt dat toch weer wat 😉 En inderdaad, was het dan maar 150 euro 😐
Ik ben zo gewend aan het niet winkelen, en heb nog zoveel in de kast, dat ik er geen moeite meer mee heb. Ik ben wel gisteren in de kringloop geweest want ik doe ‘the compact’. Dat wil zeggen dat ik niets nieuws koop m.u.v. natuurlijk eten, ondergoed en sokken, en van die laatste twee heb ik nog voldoende. Niks gekocht want ik dacht: ik heb nog zo veel.
Het is ook uit onderzoek gekomen dat mensen niet eens zien wat je aan hebt, tenzij het er natuurlijk super opvallend uitziet. Door omstandigheden draag ik al weken de drie zelfde setjes naar het werk, nog geen enkele opmerking over gehad. Toen ik het tegen een collega zei merkte ze op: ‘ik had het helemaal niet gezien’. Zo zie je maar, we hechten er zelf veel meer waarde aan dan je omgeving doet. Als je kleding netjes en schoon is kom je dus met heel veel weg en mask je jezelf het heel gemakkelijk. Mijn advies aan jou is om dat in gedachten te houden en kledingzaken en webshops te mijden als de spreekwoordelijk pest. ?
Goed advies 🙂 En wat grappig dat anderen dat dan eigenlijk helemaal niet zien.. Maar als ik er zo over nadenk; als het niet speciaal heel opvallend is, dan sta ik er ook niet echt bij stil wat een ander inderdaad aan heeft en of dat regelmatig hetzelfde is…
Hoi Ineke
helemaal mee eens: het valt niemand op wanneer je regelmatig dezelfde kledingstukken aan hebt, beetje variëren in de combinaties en je hebt zelf ook niet het gevoel altijd hetzelfde aan te hebben. Ik heb dit jaar weer een jaar ‘ buy nothing new’ .. maar ik koop eigenlijk ook nooit tweedehands (lastige maat, ik ben 1.88 meter). Heb een kast vol spullen. Houd nu veel tijd over, en natuurlijk ook veel geld! Groet Nicolet
Ik heb jaren veel te veel kleding gekocht, u al jaren niet meer maar kan nog heel lang putten uit mijn kledingkast. Dat ik lak aan mode hebt werkt ook erg mee. 🙂
Ik herken het. Fijn hè een eigen stijl en niet iedere nieuwe mode willen volgen!
Precies. : D
Ik heb het nu bij ons nieuwe huis dat ik daar graag nieuwe spulletjes voor koop.
En als ik dan iets vervangen heb waar ik mij aan ergerde dan kan ik wel weer een poosje vooruit voordat ik het volgende tegen kom.
Maar ik houd ook wel een kasboek bij zodat het niet uit de klauwen loopt.
En ik moet zeggen dat ik zodanig bovenop mijn financiën zit dat het bij mij wel pijn doet als ik veel geld uitgeef. Dat ik bij de kassa van de supermarkt ook echt wel denk ‘auw’ als ze zegt; dat is dan €129 alstublieft
Dan begin ik in mijn hoofd al te rekenen hoeveel er dan van mijn budget overblijft deze maand…
Ja, met de boodschappen herken ik dat inderdaad wel, maar meestal doe ik dat tegenwoordig ook contant. Alleen als het onzichtbaar is, vind ik die koppeling nog wat lastiger te maken..
Tip voor als je ooit nog eens online koopt: wanneer je via paypal betaalt en retour stuurt kun je een aantal keer per jaar je verzendkosten terug krijgen via paypal. Deze optie moet je wel even activeren in je paypal acount.
Geweldige tip, dankjewel! Die ga ik binnenkort ook nog even delen via Facebook!